Paslanmaz Çeliğin Kimyasal Özellikleri
Paslanmaz çelikler 5 gruba ayrılır:
- Ferritik
- Martenzitik
- Ostenitik
- Ferritik-Ostenitik (dubleks)
- Çökeltme sertleşmesi uygulanabilen alaşımlar
Ferritik paslanmaz çelikler– Düşük karbonlu ve %12 – 18 krom içeren paslanmaz çeliklerdir. Krom miktarının artması ile korozyon dayanımı orta dereceden yükselmeye başlar. Manyetiktirler ve kaynak kabiliyetleri düşüktür. Kolay şekillendirilemezler. Kullanım yerleri olarak mutfak gereçleri, dekoratif uygulamalar, otomobil şasi parçaları, egzoz elemanları ,sıcak su tanklarıdır.
Martenzitik paslanmaz çelikler– Yüksek sıcaklıklarda östenitik yapıya sahip olan ve% Cr miktarı %0,1 ‘den fazla olan paslanmaz çeliklere su verilirse, östenitik yapı, martenzitik yapıya dönüşür. Martenzitik yapı, mukavemeti ve sertliği yüksek olan bir yapıdır fakat; kırılganlığı da nispeten daha fazladır. Fazla sertlik kırılganlığı da doğuracağından, imalat aşamasında tavlama yapılarak sertliği bir miktar düşürülebilir ve dayanımı istenilen düzeye getirilebilir. Orta derecede korozyon dayanımına sahiptirler. Kulanım yerleri bıçak, ameliyat aletleri, mil, pim yapımlarıdır.
Ostenitik paslanmaz çelikler– Paslanmaz çeliğin bileşiminde yeterince nikel bulunursa, içyapısı oda sıcaklığında dahi ostenitik olur. Ostenitik çeliklerin temel bileşimi %18 krom ve %8 nikeldir. Korozyona dayanımı çok uygundur. Biçimlendirmeleri düşük sıcaklıklarda bile kolaydır. Bu çeşit paslanmaz çeliğin en çok kullanılanı 304 kalitedir. Temizlikleri ve bakımları kolaydır. Yüksek sıcaklıklarda iyi mekanik özelliklere sahiptirler. Manyetik değiller ve kaynak kabiliyetleri çok iyidir. Makine ve imalat sanayisinde, asansör, bina ve dış cephe kaplamalarında, mimari uygulamalarda, gıda işleme ekipmanları ve mutfak gereçleri gibi bir çok alanlarda kullanılıyor.
Ferritik-Ostenitik (dubleks) paslanmaz çelik– yüksek oranda krom (%18-28) ve orta miktarda nikel (%4,5-8) içeren çeliklerdir. Nikel miktarı en çok %8 olup, bütün iç yapının ostenitik olması için yetersizdir. Ferrit ve ostenit fazlarından oluşan içyapı nedeniyle çelikler dubleks olarak adlandırılır. Korozyona karşı dayanıklılıkları yüksektir. Kaynak özelliği çok iyidir ve kolayca şekil alabiliyor. Genellikle tuzlu su ortamlarında özellikle orta sıcaklıklarda petrokimya tesislerinde kullanılıyor.
Çökeltme sertleşmesi uygulanabilen alaşımlar– ana içyapıları ostenitik, yarı-ostenitik veya martenzitik olabilir. Orta ve iyi derecede korozyona dayanma özelliği vardır. Manyetiktir ve çok yüksek mekanik dayanım gösterebiliyor. Pompa ve vana şaftları alanlarında kullanıma müsaittirler.